LICHT
VERONTREINIGING
Lichtvervuiling – huidige lichtvervuiling in mijn gebied?
Lichtvervuiling, lichtsmog, lichtvervuiling of lichtvervuiling – al deze termen beschrijven een probleem dat de afgelopen jaren steeds relevanter is geworden en steeds meer gehoor heeft gevonden: We hebben het over het kunstmatig verhelderen van de nachtelijke hemel. Op het eerste gezicht klinkt dit misschien niet bijzonder dramatisch.
Maar bij nadere inspectie wordt al snel duidelijk dat lichtvervuiling ook snel een probleem kan worden dat meer dan alleen ons zicht op de sterrenhemel kan verstoren. Wilt u weten of u momenteel last hebt van lichtvervuiling? Bekijk dan nu de lichtvervuilingskaart!
De lichtvervuilingskaart toont u de gebieden met veel lichtvervuiling in verschillende kleuren. Wij leggen uit welke kleur wat betekent.
Hoe u de lichtvervuilingskaart moet interpreteren:
Op de lichtvervuilingskaart kunt u veel verschillende kleuren ontdekken. Deze kleuren geven u een precies inzicht in waar u lichtvervuiling kunt verwachten. De kleurenschaal kan als volgt geïnterpreteerd worden:
- De kleuren donkergrijs, lichtgrijs, donkerblauw en lichtblauw geven een zeer lage lichtvervuiling aan. U zult deze gebieden vooral boven zee of op volle zee aantreffen.
- De kleuren groen, geel en oranje duiden op lichte tot matige lichtvervuiling.
- Rood, violet en wit geven gebieden met sterke tot zeer sterke lichtvervuiling aan. De kans dat u in dit gebied sterren kunt zien is zeer klein.
💡 Wat u moet weten over lichtvervuiling!
Nu we u hebben laten kennismaken met de lichtvervuilingskaart, willen we het onderwerp lichtvervuiling nader bekijken en de belangrijkste vragen beantwoorden. Misschien herkent u ook één of twee vragen die u zichzelf al hebt gesteld over lichtvervuiling.
📍 Definitie en oorsprong van lichtvervuiling
Wat is lichtvervuiling? – Lichtvervuiling eenvoudig uitgelegd!
Voordat we het onderwerp lichtvervuiling en de gevolgen ervan nader bekijken, moeten we eerst begrijpen wat lichtvervuiling precies is. Wat is lichtvervuiling eenvoudig uitgelegd? Lichtvervuiling, lichtvervuiling of lichtsmog beschrijft de kunstmatige verheldering van de nachtelijke hemel door het gebruik van door de mens gemaakte lichtbronnen zoals schijnwerpers, lantaarns of andere verlichtingsbronnen.
Hoe ontstaat lichtvervuiling?
Lichtvervuiling wordt veroorzaakt door een kunstmatige lichtbron en de atmosfeer. Wanneer het licht wordt uitgestraald en de lichtstraling de atmosfeer bereikt, wordt deze straling daar verstrooid. Het resultaat is een grootschalige verlichting van de nachtelijke hemel boven de lichtbron(nen). Grote gebieden met lichtvervuiling ontstaan vooral wanneer er veel individuele, sterke lichtbronnen op de hemel gericht zijn.
📍Effecten van lichtvervuiling
Waarom is lichtvervuiling slecht?
Op het eerste gezicht klinkt vervuiling door kunstlicht niet bijzonder tragisch. Pas bij nadere inspectie wordt duidelijk waarom lichtvervuiling een echt probleem kan worden. De kunstmatige lichtstraling aan de hemel maakt het veel moeilijker of bijna onmogelijk om de sterren te zien. Voor sommigen onder ons die slechts af en toe naar de nachtelijke hemel kijken, zal dit zeker geen al te groot probleem zijn. Maar er is één beroepsgroep in het bijzonder wiens werk wordt beïnvloed door lichtvervuiling. Maar daarover dadelijk meer.
Kunstmatige lichtbronnen kunnen ’s nachts een negatieve invloed hebben op mensen. Overmatige blootstelling aan licht verhindert bijvoorbeeld de aanmaak van het slaaphormoon melatonine en maakt het moeilijker voor ons om te slapen. Maar kunstmatig licht heeft ook steeds meer invloed op de dierenwereld: dit heeft vooral gevolgen voor nachtvogels en insecten, wier vermogen om hun weg te vinden door het licht wordt verstoord.
Wie ondervindt er vooral schade van lichtvervuiling?
We hebben het hier over astronomen, die met hun waarnemingen en resultaten een belangrijke bijdrage leveren aan het onderzoek naar het heelal en de (astro)fysica. Onder invloed van lichtvervuiling is het voor hen onmogelijk om de ruimte met telescopen te bestuderen of bruikbare beelden van de ruimte te maken voor verder onderzoek. Vooral lichtgevende satellieten kunnen beelden van de ruimte met lange belichting verstoren of zelfs volledig onbruikbaar maken. Daarom worden observatoria of grote spiegeltelescopen steeds vaker op afgelegen plaatsen geplaatst om de lichtinval tot een minimum te beperken.
📍 Vermijden van lichtvervuiling
Voorbeelden van lichtvervuiling
De meeste bronnen van lichtvervuiling bevinden zich op de grond. Straatverlichting, verlichting van gebouwen, schijnwerpers en industriële verlichting zijn de belangrijkste bronnen van lichtvervuiling.
Buiten het aardoppervlak zijn satellieten, vliegtuigen en andere vliegtuigen zoals helikopters de belangrijkste bronnen van lichtvervuiling.
Zijn er wetten tegen lichtvervuiling?
Met zijn impact op mens en natuur kan lichtvervuiling zeker tot milieuvervuiling worden gerekend. Lange tijd waren er echter geen wetten die de uitstoot van licht regelden. Er zijn nu echter wetten in verschillende landen die de uitstoot van licht nauwkeuriger regelen.
Hoe kan ik lichtvervuiling voorkomen?
We kunnen allemaal zelf actie ondernemen om lichtvervuiling te verminderen. Bij het gebruik van lichtbronnen binnen en buiten moeten we ons altijd afvragen of het licht echt nodig is. We moeten er ook voor zorgen dat de lichtbron zo geplaatst en afgesteld is dat hij alleen het bruikbare gebied verlicht. Ten slotte moet de hoogte van het lichtpunt altijd zo laag mogelijk worden ingesteld.
📍 Lichtvervuiling tastbaar maken
Hoe meet u lichtvervuiling?
De sterkte van lichtvervuiling wordt gemeten met de eenheid “SQM”. Vertaald betekent deze afkorting Sky Quality Meter. De eenheid geeft de mate van lichtvervuiling per boogseconde aan de nachtelijke hemel aan. Een boogseconde is een hoekmeeteenheid die overeenkomt met 1/3600 van een graad. De Bortle-schaal is ook zeer geschikt voor het beoordelen van lichtemissies.
Hoe hoger de Sky Quality Meter, hoe groter de blootstelling aan licht. Het tegenovergestelde geldt voor de Bortle-schaal. De volgende tabel geeft een goed overzicht van hoe de SQM en de Bortle geïnterpreteerd kunnen worden.
| SQM | Bortle | Beschrijving |
| 18.0 | 8 | Stadshemel, nauwelijks sterren zichtbaar |
| 18.3 | 7 | Voorstedelijke hemel met neiging naar stadshemel, slechts weinig sterren zichtbaar |
| 18.8 | 6 | Heldere voorstedelijke hemel met heldere hemel, de Melkweg is niet zichtbaar |
| 19.8 | 5 | Voorstedelijke hemel met nauwelijks zichtbare Melkweg |
| 20.9 | 4 | Nachthemel met neiging tot voorstedelijke hemel, wolken in de zenitgloed |
| 21.4 | 3 | Landelijke nachthemel, heldere wolken aan de horizon door het licht |
| 21.6 | 2 | Zeer donkere nachtelijke hemel zonder waarneembare lichtemissies |
| 21.85 | 1 | Volledig donkere nachtelijke hemel zonder invloed van lichtbronnen |
Waar is de lichtvervuiling het laagst?
Om deze vraag precies te beantwoorden, bekijkt u de lichtvervuilingskaart. Zoek naar grijze, blauwe of groene gebieden. Binnen deze gebieden kunt u een minimum aan lichtsmog verwachten.